AB başkanlarından 150 milyar euroluk savunma fonuna onay

Avrupa Birliği (AB) Kurulu, savunma endüstrisini güçlendirmek üzere ortak üretim ve tedarikte kullanılacak 150 milyar euroluk fonu onayladı.

Avrupa için Güvenlik Hareketi (SAFE) ismi verilen yeni mali araçla, savunma endüstrisi üretimindeki öncelikli alanlarda yatırım yapmak isteyen üye ülkelere takviye verilecek ve Avrupa Savunması Teknoloji ve Sanayi Üssü (EDTIB) projesi kapsamında acil ve geniş kapsamlı yatırımların finansmanı sağlanacak.

SAFE ile gereksinim durumlarında savunma teçhizatının erişilebilir olması, mevcut kapasite açıklarının giderilmesi ve AB’nin savunmaya hazırlık kabiliyetinin güçlendirilmesi hedefleniyor.

AB devlet ve hükümet liderlerinden oluşan AB Kurulu’nun bugün onayladığı plan, öncelikle Rusya’dan gelebilecek tehditlere karşı AB ülkelerini hazır hale getirmeyi amaçlıyor. Batılı istihbarat teşkilatları, Rusya’nın en geç 2030 yılında Avrupa’da yeni bir savaş başlatabilecek askerî kapasiteye kavuşacağını öngörüyor.

SAFE süreci nasıl işleyecek?

SAFE projesi kapsamında kaynaklar, üye ülkelerin talebi üzerine ve ulusal savunma planları temelinde uzun vadeli kredi olarak aktarılacak. Kredi garantileri AB bütçesi üzerinden verilecek. AB takviyesi olmadan da memleketler arası piyasalarda uygun şartlara kredi alma imkânı bulunan Almanya’nın SAFE’den yararlanması beklenmiyor. Lakin Alman şirketleri, ortak tedarik programları üzerinden büyük siparişler kazanmayı umut ediyor.

Üye ülkelerin savunma projeleri ortasındaki ahengi artırmak üzere kredi alabilmek için en az iki üyenin ortak müracaat yapması teşvik ediliyor. Mevcut jeopolitik durum ve savunma alanında dev yatırımlara duyulan acil muhtaçlık nedeniyle bir üye ülkenin tek başına tedarik için başvurması da mümkün kılınıyor lakin bu tedarik programının mühleti kısıtlı tutuluyor.

Bir NATO tatbikatına katılan İspanya ve Fransa ordularına bağlı tank ve askerlerFotoğraf: AFP via Getty Images

Üçüncü ülkeler ve Türkiye

SAFE projesi, üçüncü ülkelerle savunma alanında iş birliği açısından da yeni bir sayfa açıyor. Proje kapsamında Ukrayna ile Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkeleri de AB’ye üye ülke muamelesi görecek. Bu bağlamda Ukrayna’nın yanı sıra İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre de ortak tedarik programlarına katılabilecek ve AB bu ülkelerin endüstrilerinden alım yapabilecek.

SAFE projesi kapsamında, ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu iştirak süreci içindeki ülkeler, üye adayı ülkeler ve potansiyel adaylar ile Birleşik Krallık üzere AB ile Güvenlik ve Savunma Paydaşlık muahedesi bulunan ülkeler de ortak tedarik projelerine katılabilecek.

İki kategori ve yüzde 35 kuralı

AB, SAFE kapsamında savunma eserlerini iki kategoriye ayırıyor. Birinci kategoride cephane ve füzeler, derin hassas vuruş yetenekleri de dahil olmak üzere topçu sistemleri; kara muharebe ekipmanları ve destekleyici sistemler, kritik altyapı muhafazası, siber güvenlik; karşı hareket kabiliyeti dahil askeri hareket kabiliyeti yer alıyor.

İkinci kategoride ise hava ve füze savunma sistemleri, deniz yüzey ve su altı kabiliyetleri, dronlar ve anti-dron sistemleri, stratejik hava nakliyeciliği, havadan havaya yakıt ikmali ve C4ISTAR sistemleri üzere, fakat bunlarla hudutlu olmayan stratejik sağlayıcılar ile uzay varlıkları ve hizmetleri, uzay varlıklarının korunması, yapay zeka ve elektronik harp bulunuyor.

İkinci kategorideki savunma eserleri, SAFE çerçevesinde daha sıkı şartlara tabi olacak. Ayrıyeten yüklenicilerin tedarik edilen savunma eserinin dizaynının tanımlanması, uyarlanması ve gelişimi üzerinde karar verebilme imkânına sahip olması gerekecek.

Her iki kategoride de tedarik kontratlarında “yerlilik oranı” kaidesi getiriliyor. Buna nazaran tedarikte AB’ye üye ülkeler, Ukrayna, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre dışından kesimlerin maliyeti, en son eserin iddiası maliyetinin yüzde 35’ini geçemeyecek.

SAFE projesi, AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının akabinde 29 Mayıs’ta yürürlüğe girecek.

DW,dpa / BK,ET

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?

About The Author

admin

See author's posts